Kto płaci za uszkodzony towar?

Nie ma jednej, uniwersalnej odpowiedzi na to pytanie – każda sytuacja wymaga indywidualnego rozpatrzenia. Teoretycznie, zgodnie z artykułem 415 Kodeksu Cywilnego, który stanowi:

"Kto z winy swojej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia",

sprawa wydaje się prosta – jeśli klient zniszczył towar z własnej winy, powinien za niego zapłacić.

Jednak prawo nie jest tak jednoznaczne. Artykuł 546, paragraf 3 Kodeksu Cywilnego precyzuje, że:

„Sprzedawca jest obowiązany zapewnić w miejscu sprzedaży odpowiednie warunki techniczno-organizacyjne umożliwiające dokonanie wyboru rzeczy sprzedanej i sprawdzenie jej jakości, kompletności oraz funkcjonowania głównych mechanizmów i podstawowych podzespołów.”

Z powyższego przepisu wynika, że klient ma prawo swobodnie zapoznać się z towarem przed zakupem, a obowiązkiem sprzedawcy jest jego odpowiednie rozmieszczenie w sklepie. Jeśli zatem klient, podnosząc jedną miskę, przypadkowo powoduje zawalenie się niestabilnie ustawionego stosu misek, nie powinien ponosić odpowiedzialności. W takim przypadku winę ponosi sklep, ponieważ niewłaściwie zabezpieczył towar.

Podobnie sytuacja wygląda w przypadku karm w paczkach czy puszkach, które wystają poza obręb półek, przez co łatwo je przypadkowo strącić. Jeśli klient zachował należytą ostrożność, a mimo to produkt spadł i się uszkodził, sklep nie ma prawa żądać zapłaty.

Celowe uszkodzenie towaru przez klienta

Sytuacja wygląda inaczej, jeśli klient świadomie lub przez rażące niedbalstwo uszkodził produkt. Jeśli towar był właściwie zabezpieczony, a klient, np. przepychając się między półkami, potrącił przedmiot, doprowadzając do jego uszkodzenia, można oczekiwać, że poniesie on koszty. Podobnie, jeśli klient rzuci towarem na ladę przy kasie, powodując jego uszkodzenie, sklep może zażądać zapłaty za zniszczony produkt.

Uszkodzenie towaru przez dziecko

Zdarza się, że szkody w sklepie powodują dzieci. Jak wygląda wówczas odpowiedzialność prawna?

Zgodnie z artykułem 426 Kodeksu Cywilnego:

„Małoletni, który nie ukończył 13 lat, nie ponosi odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę.”

Nie oznacza to jednak, że sklep zostaje pozostawiony ze stratami. Artykuł 427 Kodeksu Cywilnego mówi, że:

„Za osoby małoletnie, a także ubezwłasnowolnione, odpowiada osoba do tego uprawniona z mocy ustawy lub umowy.”

Oznacza to, że jeśli dziecko uszkodziło towar, za jego działania odpowiada rodzic lub opiekun. To oni są zobowiązani do naprawienia szkody. Co istotne – to nie sprzedawca musi udowodnić, że rodzic zaniedbał opiekę nad dzieckiem. To rodzic musi wykazać, że nadzorował swoje dziecko i dołożył wszelkich starań, aby zapobiec zniszczeniu mienia. Monitoring sklepu może pomóc w ocenie sytuacji.

Podsumowanie

Nie zawsze klient ponosi odpowiedzialność za uszkodzenie towaru w sklepie. Jeśli sklep niewłaściwie zabezpieczył produkty, to on odpowiada za szkody. Jeśli jednak klient działał celowo lub zaniedbał ostrożność, musi liczyć się z koniecznością zapłaty za zniszczony towar. W przypadku dzieci odpowiedzialność spoczywa na ich opiekunach. Warto pamiętać, że każdy przypadek jest indywidualny i należy go rozpatrywać osobno, uwzględniając wszystkie okoliczności zdarzenia.